چگونه ضریب هوشی كودكم را افزایش دهم ؟
شاید به عنوان والدین كودكان پنج تا نـُه ساله فكر كنید، تمام تلاش خود را برای رشد ذهنی فرزندانتان انجام داده‌اید؛ از هنگام نوزادی برایشان كتاب خوانده‌اید، سرگرمی های فكری و اسباب بازی های ذهنی برایشان تهیه كرده‌اید، آنها را با كتابخانه آشنا كرده‌اید و اكنون هم در یك مدرسه خوب درس می خوانند. اما آیا باید از این پس خیالتان راحت باشد؟
پدر و مادر با تشویق هر گام كوچك كودك ، كمك بزرگی به خلاقیت های بزرگ تر وی در آینده خواهند كرد.
اكنون محققان معتقدند كه تحریكات ذهنی كودكان از سوی والدین نقشی بسیار مهم در تقویت هوش آنان دارد. مطالعات نشان میدهند ژن و محیط هر دو سهم فراوانی در افزایش هوش كودك دارند و در این راستا عوامل محیطی را سلامت، تغذیه و تربیت خانوادگی معرفی كرده‌اند. براساس یافته‌های اخیر، حتی اگر ژن ها نقش اصلی در میزان ضریب هوشی افراد داشته باشند، هرگز نمی توان تأثیر والدین را بر ذهن كودك منكر شد و نادیده گرفت.
به خصوص در سال های اول زندگی كودك، وقتی مغز هنوز در حال شكل گیری و تكامل است، توجهات والدین حتی اگر شركت در بازی ساده‌ای چون دالی موشك باشد، به ایجاد مداربندی های مغزی پیچیده و ضروری و تقویت آن برای ارتقای هوش كودك كمك می كند.
كریگ رَمی(CRAIG RAMEY) پروفسور روان شناسی كودك می گوید: «واقعاً لازم است والدین بدانند كه چقدر داده‌هایشان به فرزندان مهم و سرنوشت ساز است و كودك از سنین بسیار پایین و بدو تولد تحت تأثیر تربیت والدین قرار می گیرد.»
تحقیقات دانشمندان روی دو گروه شاهد و آزمایشی از كودكان نشان داده است كه تجارب و تعالیم دوران كودكی روند رشد و تكامل مغزی را تسریع و تقویت می كند. دو سال اول زندگی به نوعی دوره طلایی رشد مغزی كودك است و این زمان دوران ایجاد ارتباطات مغزی به حساب می‌آید. در این سن در مغز بیش از 300 تریلیون ارتباط وجود دارد و در همین زمان سلول هایی كه هنوز مرتبط نشده‌اند و مورد استفاده قرار نگرفته‌اند غیرقابل استفاده می شوند.
نقش شما به عنوان پدر و مادر تنها به دوران كودكی و نوجوانی محدود نمی شود، زیرا فرزندان در جوانی و بزرگسالی هم به پشتیبان و راهنما نیاز دارند.
بنابراین به نظر می رسد به منظور برنامه ریزی كمك به ذهن فرزندان ، محدودیت زمانی داریم. دانشمندان معتقدند نیازی نیست برای دستیابی به این هدف ، آموزش های رسمی خاصی را برای كودك در پیش بگیریم.آنچه ضروری است ایجاد فضای مناسب و تحریك كننده برای تعلیم روزمره است و برای این منظور، متخصصان رعایت توصیه های زیر را از ابتدای كودكی پیشنهاد می كنند.
1 . به چشمان نوزاد نگاه كنید
چشمان نوزاد در شش هفتگی تا فاصله 5/17 سانتیمتری متمركز میشود و این دقیقاً به اندازه فاصله ای است كه شما كودك را جلوی خود نگه می دارید و به صورت او نگاه می كنید. این عمل ارتباطات مغزی را به الگویی تشخیصی كه با هر بار دیدن تقویت میشود تبدیل می كند ؛ و به كودك كمك می كند در شناخت مفاهیم مشابه و نامتشابه مهارت بهتری كسب كند.
2 . با كودك حرف بزنید
دكتر هوتنلوچر(HUTTENLOCHER) پروفسور روان شناسی معتقد است: «فرمان های اولیه زبانی برای كودك بسیار مهم‌اند، زیرا زبان در موفقیت عملكرد ذهنی بسیار اهمیت دارد؛ و هر درك و استنباطی از زبان به ایجاد توانایی كلامی و بیان صحیح لغات كمك می‌كند.دامنه لغات كودك بستگی مستقیم به میزان صحبت والدین طی دو سال اول زندگی او دارد.»
3 . موسیقی در رشد ذهن كودك مؤثر است
موسیقی دنیایی فراتر از ریتم و ملودی به كودك می‌آموزد. دانشمندان معتقدند تعلیم سرودهای گروهی و نواختن پیانو برای كودكان سه ساله به تدریج باعث تقویت قدرت استدلال فرا زمانی آنان میشود. این‌كودكان در تركیب و ساخت پازل در مقایسه با بچه هایی كه تمرین موسیقی نداشته اند، دقیق تر و سریع تر و در درك مفاهیم ریاضی موفق ترند.
4. با تشویق، كنجكاوی كودك را تحریك كنید
همگام با رشد جسمانی كودك ، قدرت تفكر و اندیشه او نیز در حال رشد و شكوفایی است. او از طریق تجربه وقایع جدید در زندگی دنیا را می شناسد و آن را كشف می كند. نیازی نیست كنجكاوی را به بچه ها آموزش دهیم ، بلكه باید وجود سرشار از كنجكاوی شان را به صورت هدفمند ارضا كنیم.پدر و مادر با تشویق هر گام كوچك كودك ، كمك بزرگی به خلاقیت های بزرگ تر وی در آینده خواهند كرد.
5. برای اشیا اسم بگذارید
كودكان حتی پیش از آنكه بتوانند صحبت كنند، قادرند بسیاری چیزها ( برای مثال اجسام مختلف و رنگ ها) را درك كنند. در این سن اگر به او بگویید: «عروسك خرسی سفیدت را بیاور»، او دقیقاً می‌داند این اسم متعلق به كدام اسباب بازی اش است. بنابراین یكی دیگراز وظایف والدین نامگذاری انواع رنگ ها، اندازه‌ها و شكل ها برای تقویت درك كودك است.
6. بایستید و هورا بكشید
وقتی كودكتان موفق می شود برای اولین بار از فنجان آب بخورد و شما فریاد شادی سر می دهید، این عمل شما نه تنها او را خوشحال می كند، بلكه ارتباطات قشر جلویی مغز و بخش درونی مغز او را كه جایگاه احساسات است، تقویت می نماید. بین ده تا هجده ماهگی این ارتباطات مغزی شكل می گیرد. برای مثال وقتی اولین گام های او را تشویق می كنید، این عمل باعث خوشحالی او میشود و در پی آن جریانی از مواد شیمیایی در مغز او آزاد می گردد كه این چرخه را تقویت می كند.در مقابل، هرگونه بی تفاوتی و بی توجهی والدین به رفتارهای كودك موجب تقویت نشدن چرخه ارتباطات مغزی او می شود و كودك نسبت به انجام كارهای جدید دلسرد می گردد.
دامنه لغات كودك بستگی مستقیم به میزان صحبت والدین طی دو سال اول زندگی او دارد.
7. به توجه خود نسبت به فرزند ادامه دهید
هرگز توجهات خود را از فرزندانتان دریغ نكنید. گرچه توجه والدین در سنین پایین برای كودك بسیار مهم است، اما پیشرفت ذهنی و هوشی او در این سنین به پایان نمی رسد. شبكه های عصبی، به خصوص آنها كه به احساسات مربوط می شوند تا سنین نوجوانی در حال توسعه اند. بنابراین با افزایش سن می توانید به كتاب خواندن فرزندتان اهمیت بیشتری بدهید، او را در گفت و گوهای خانوادگی سهیم كنید، از وی نظر بخواهید، به او موسیقی بیاموزید و نیز مشوقی مهربان برایش باشید.
علاوه بر اینها،نقش شما به عنوان پدر و مادر تنها به دوران كودكی و نوجوانی محدود نمی شود، زیرا فرزندان در جوانی و بزرگسالی هم به پشتیبان و راهنما نیاز دارند.
ترجمه : پریسا پورعلمداری
